Πορτάρα – Ο αρχαίος ναός του Άπόλλωνα. Το σήμα κατατεθέν της Νάξου και το πιο πολυφωτογραφημένο αξιοθέατό της είναι δίχως αμφιβολία η Πορτάρα, η τεράστια μαρμάρινη πύλη που βλέπει κανείς από το πλοίο ακόμα, μπαίνοντας στο λιμάνι. Η Πορτάρα είναι ό,τι απέμεινε από το ναό του Άπόλλωνα, που ξεκίνησε να χτίζεται τον 6ο – 7ο αιώνα π.Χ. αλλά δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Βρίσκεται ψηλά στη νησίδα Παλάτια και ενώνεται με τη Χώρα μέσω ενός μονοπατιού, κάνοντας την πρόσβασή της πολύ εύκολη για τους επισκέπτες. Το τεράστιο αυτό δημιούργημα χρονολογείται από την εποχή του τύραννου Λύγδαμη και αποτελείται από τέσσερα μεγάλα κομμάτια ντόπιου μαρμάρου, καθένα από τα οποία ζυγίζει περίπου 20 τόνους και έχει ύψος 6 μέτρα. Η ώρα του ηλιοβασιλέματος είναι πραγματικά ιδανική για να την απολαύσετε από το συγκεκριμένο σημείο.. τα χρώματα του ουρανού σε συνδυασμό με το αρχαίο μνημείο πραγματικά κόβουν την ανάσα.
Ο γιγάντιος Κούρος στον ΆπόλλωναΣτο αρχαίο λατομείο του παραθαλάσσιου οικισμού Άπόλλωνα στη Νάξο έχει απομείνει ένας συναρπαστικός αρχαιολογικός θησαυρός που αξίζει να δείτε! Ενας υπερμεγέθης ημιτελής κούρος, μήκους 11 μέτρων, που χρονολογείται στον 6ο π.Χ. αιώνα και αποτελεί ένα από τα δείγματα της μαρμαρογλυπτικής τέχνης που ήκμασε στην αρχαιότητα στο σημείο. Το γιγάντιο άγαλμα είναι εγκαταλειμμένο σε μια πλαγιά πάνω από τη βόρεια παραλία του Άπόλλωνα. Συγκεκριμένα, κείτεται λίγα μέτρα από τον κεντρικό δρόμο και θα χρειαστεί να ανηφορίσετε μόνο λίγα βήματα στο λόφο για να το θαυμάσετε από κοντά. Από το ίδιο σημείο θα έχετε την τύχη να απολαύσετε τη θέα προς το χωριό Άπόλλωνας που βρίσκεται από κάτω, καθώς και το απέραντο γαλάζιο του Άιγαίου. Ναός της θεάς Δήμητρας στο Γύρουλα, εύκολα προσβάσιμος με αυτοκίνητο, ο Ναός της θεάς Δήμητρας στον οικισμό Γύρουλα είναι δίχως αμφιβολία ένα ενδιαφέρον αξιοθέατο της Νάξου. Σε απόσταση 7 χλμ. από τις σουίτες του Ελαιόλιθου, ακριβώς έξω από το χωριό Σαγκρί, το συγκεκριμένο μνημείο στέκει πάνω σε ένα γραφικό λόφο με θέα σε μια εύφορη κοιλάδα, από τη μυκηναϊκή αρχαϊκή εποχή. Ο τρόπος που η ιστορία συνδυάζεται με το φυσικό τοπίο μαγεύει τον επισκέπτη! Οι ανασκαφές πιστοποιούν ότι η περιοχή χρησιμοποιήθηκε για θρησκευτικούς σκοπούς, μιας και η λατρεία στους θεούς πραγματοποιούνταν υπαίθρια. Ο ναός χτίστηκε γύρω στα 350 π.Χ. με κλασική αρχιτεκτονική και αφιερώθηκε στη Δήμητρα, τη θεά της γονιμότητας της γης. Είναι τόσο επιβλητικός και εναρμονισμένος με το περιβάλλον που θεωρείται από τα ομορφότερα αξιοθέατα στο νησί. (Φημολογείται, μάλιστα, πως ο Παρθενώνας βασίζεται στο πρότυπο αρχιτεκτονικής του). Σε απόλυτη αρμονία με το τοπίο είναι και το πολύ ιδιαίτερο μουσείο που λειτουργεί κάτω από το αρχαϊκό ιερό. Εκεί θα έχετε την ευκαιρία να θαυμάσετε τμήματα του αετώματος, της στέγης του ναού, τμήμα των εσωτερικών κιόνων, αγάλματα κούρων και επιγραφές με αφιερώσεις στους θεούς… όλα ευρήματα των ανασκαφών που υποδηλώνουν τη σπουδαιότητα του τόπου και μας βοηθούν να κατανοήσουμε τη λατρεία των θεών στους αρχαίους χρόνους. Οι υπαίθριοι χώροι είναι πάντοτε ανοιχτοί και επισκέψιμοι, αλλά το μουσείο λειτουργεί μόνο Τρίτη – Κυριακή, 8.30 π.μ. με 3 μ.μ.